Getiri eğrisi nedir?

Özellikle ABD Başkanı Biden’ın 1.9 trilyon dolarlık pandemi destek paketi gündeme geldiğinde yapılan yorumlar içerisinde sıkça geçen bir kavram, getiri eğrisi. Temkinli yaklaşanlar sıklıkla, desteğin ABD 10 yıllık tahvil faizlerinin yükselmesine ve getiri eğrisinin dikleşmesine dikkat etmek gerektiğine vurgu yaptılar.

Peki, nedir getiri eğrisi? Herhangi bir zaman diliminde bir yatırım aracının çeşitli vadeleri ile bu vadelerdeki getirileri arasındaki ilişkinin grafiksel ifadesidir. Dikey eksende getiri/verim (yield), yatay eksende ise vadeler yer alır. Pozitif eğimli (normal) getiri eğrisi, negatif eğimli (inverted) getiri eğrisi, düz getiri eğrisi ve orta vadelerde yüksek getiriyi ifade eden (bell shape) getiri eğrileri olarak sınıflandırılırlar. Eğrinin zaman içindeki hareketleri; dikleşmesi, “steeping” (pozitif eğimli bir eğri söz konusu ise eğrinin orijine uzak kısmının yükselmesi, yakın kısmının düşmesi, eğimin artması), düzleşmesi, “flattening” (pozitif eğimli verim eğrilerinde orijine uzak kısmın düşmesi, yakın kısmın yükselmesi, eğimin azalması) ve eğrinin şeklinin değişmeden yukarı aşağı hareket etmesi, “paralel shift” olarak adlandırılır. Eğrinin eğiminin artması, uzun vadede faizlerin (enflasyonun) yükseleceği beklentisini yansıtır. Eğimin azalması, diğer bir deyişle pozitif eğimli bir getiri eğrisinin düzleşmesi (orijine yakın tarafın yükselip, uzak tarafın düşmesi) ise, yatırımcıların ileride faizlerin düşeceği beklentisi ile mevcut faiz oranlarından daha uzun süre faydalanmak için uzun vadeye yönelmelerini, dolayısıyla artan talep ile bu vadede getirinin düşmesini, fon talep edenlerin de ileride daha düşük faiz oranlarından borçlanma imkânı doğacağı beklentisi ile kısa vadeyi tercih etmelerini, dolayısıyla arz fazlası nedeniyle getirinin artmasını ifade eder.

Biden’in destek paketi çıktı/çıkacak sıralarındayken –ki başkanlığının son dönemlerinde Trump’ta – pandeminin başından beri açıklananlara ilave 600 milyar dolarlık bir paket çıkartmıştı- konuşulan getiri eğrisini üstte görüyorsunuz. Grafikte de gayet net görüldüğü gibi pandemi içerisinde Ağustos/Eylül 2020 gibi istikrarlı biçimde artmaya başlayıp Biden’in 1,9 trilyon dolarlık paketinin konuşulmaya başlandığı dönemde 1,59’lara yaklaşıyor. Parasal genişlemenin esas aktörü Amerikan Merkez Bankası FED’in hedeflediği enflasyon 1,50-2 bandı arası yani enflasyonu bu seviyelere yükseltmek istiyor FED. Bu sayede tüketim piyasasında fiyatların artacağını ve bunun da hem ekonomiyi canlandıracağını hem de FED bilançosunun ve hükümet borçluluğunun azaltılmasında ve tasfiyesinde katkı sağlayacağını düşünüyor. Ekonomistlerde genel olarak katılıyorlar bu plana ama enflasyonun bu düzeylerin üzerine çıkması halinde kontrol edilmesinin zor olacağı hatta belki mümkün de olamayacağı uyarılarıyla beraber.

İşte Biden’in 1,9 trilyon dolarlık destek paketine yönelik çekincelerin nedeni, ABD 10 yıllıklarında getiri eğrisinin tam da o sıralarda ki bu durumuydu. Böylesi bir destek paketinin enflasyonun 2’ye doğru ve belki üzerine de hızlıca yükselmesine yol açacağı, enflasyona endeksli ABD tahvillerinin de bu yeni duruma uyarlanarak hızlıca daha yukarı seyredeceği, bunun da dönüp gene enflasyonu besleyen bir fasit daireye dönüşebileceği.

Şimdilik korkulan olmamış gibi duruyor ama neden olmuyor, ona da başka bir yazı da bakalım.


Yorum Gönder

0 Yorumlar