Peki, nedir getiri eğrisi? Herhangi bir zaman diliminde bir
yatırım aracının çeşitli vadeleri ile bu vadelerdeki getirileri arasındaki
ilişkinin grafiksel ifadesidir. Dikey eksende getiri/verim (yield), yatay
eksende ise vadeler yer alır. Pozitif eğimli (normal) getiri eğrisi, negatif
eğimli (inverted) getiri eğrisi, düz getiri eğrisi ve orta vadelerde yüksek
getiriyi ifade eden (bell shape) getiri eğrileri olarak sınıflandırılırlar.
Eğrinin zaman içindeki hareketleri; dikleşmesi, “steeping” (pozitif eğimli bir
eğri söz konusu ise eğrinin orijine uzak kısmının yükselmesi, yakın kısmının
düşmesi, eğimin artması), düzleşmesi, “flattening” (pozitif eğimli verim
eğrilerinde orijine uzak kısmın düşmesi, yakın kısmın yükselmesi, eğimin
azalması) ve eğrinin şeklinin değişmeden yukarı aşağı hareket etmesi, “paralel
shift” olarak adlandırılır. Eğrinin eğiminin artması, uzun vadede faizlerin
(enflasyonun) yükseleceği beklentisini yansıtır. Eğimin azalması, diğer bir
deyişle pozitif eğimli bir getiri eğrisinin düzleşmesi (orijine yakın tarafın yükselip,
uzak tarafın düşmesi) ise, yatırımcıların ileride faizlerin düşeceği beklentisi
ile mevcut faiz oranlarından daha uzun süre faydalanmak için uzun vadeye
yönelmelerini, dolayısıyla artan talep ile bu vadede getirinin düşmesini, fon
talep edenlerin de ileride daha düşük faiz oranlarından borçlanma imkânı doğacağı
beklentisi ile kısa vadeyi tercih etmelerini, dolayısıyla arz fazlası nedeniyle
getirinin artmasını ifade eder.
Biden’in destek paketi çıktı/çıkacak sıralarındayken –ki başkanlığının
son dönemlerinde Trump’ta – pandeminin başından beri açıklananlara ilave 600
milyar dolarlık bir paket çıkartmıştı- konuşulan getiri eğrisini üstte
görüyorsunuz. Grafikte de gayet net görüldüğü gibi pandemi içerisinde
Ağustos/Eylül 2020 gibi istikrarlı biçimde artmaya başlayıp Biden’in 1,9
trilyon dolarlık paketinin konuşulmaya başlandığı dönemde 1,59’lara yaklaşıyor.
Parasal genişlemenin esas aktörü Amerikan Merkez Bankası FED’in hedeflediği
enflasyon 1,50-2 bandı arası yani enflasyonu bu seviyelere yükseltmek istiyor
FED. Bu sayede tüketim piyasasında fiyatların artacağını ve bunun da hem
ekonomiyi canlandıracağını hem de FED bilançosunun ve hükümet borçluluğunun
azaltılmasında ve tasfiyesinde katkı sağlayacağını düşünüyor. Ekonomistlerde
genel olarak katılıyorlar bu plana ama enflasyonun bu düzeylerin üzerine
çıkması halinde kontrol edilmesinin zor olacağı hatta belki mümkün de olamayacağı
uyarılarıyla beraber.
İşte Biden’in 1,9 trilyon dolarlık destek paketine yönelik
çekincelerin nedeni, ABD 10 yıllıklarında getiri eğrisinin tam da o sıralarda
ki bu durumuydu. Böylesi bir destek paketinin enflasyonun 2’ye doğru ve belki
üzerine de hızlıca yükselmesine yol açacağı, enflasyona endeksli ABD
tahvillerinin de bu yeni duruma uyarlanarak hızlıca daha yukarı seyredeceği,
bunun da dönüp gene enflasyonu besleyen bir fasit daireye dönüşebileceği.
Şimdilik korkulan olmamış gibi duruyor ama neden olmuyor,
ona da başka bir yazı da bakalım.
