11.22.63; Zaman değiştirilebilir mi?

2016 ABD yapımı 11.22.63 (J.F.Kennedy’nin suikaste uğradığı tarih), bir zaman yolculuğu hikayesi. lisede İngilizce öğretmeni olan Jake Epping karakterini merkeze alacak. Bir lokantanın deposunun geçmişe açıldığını fark eden ve zamanda geriye giden Epping, John F. Kennedy suikastını önlemeye çalışır. Ancak işler çok geçmeden sarpa sarar; zira kahramanımız, Lee Harvey Oswald engeline takılır  ve hayatının aşkı ile karşılaşır!

İzlemeyenler için spoiler olacak ama 8 bölümlük mini dizi, geçmişin değiştirilemezliği / değiştirilmemesi gerektiği vurgusuyla final yapıyor.

Zaman yolcuğu, üzerinde en çok fikri spekülasyon yapılan konulardan biri. Teorik olarak mümkün ama pratikte imkansız oluşu (çok fazla enerji gerekiyormuş) yani halihazırda “bilinemezliğini” koruyor olması bu spekülasyonları besliyor besbelli ve konuyu hem öykü, roman, hem de film ve diziler için bereketli kılıyor.

Bu bereketli konuya ilişkin benim düşüncem ise dizinin finalinden farklı olarak, zamanda geriye gidip birşeyleri değiştirmenin bugünün yaşamına hiçbir değişiklik yaratmayacağı şeklinde. Bana göre zaman düz bir ip şeklinde bir hat izlemiyor, bugünkü zamanda yaşadığımız çevre ve yaşam koşullarının, teknolojinin vs. geçmişten bugüne birike birike gelişmesiyle varolduğu kesin ama bizim bugünde yaşıyor olmamızın tek nedeni, bugünde yaşıyor olmamız. Birimiz geçmişe gitse ve orada bugünün dünyasının bambaşka şekillenmesine yol açacak bir şey yapsa bile bu bizim bugün yaşıyor olduğumuz hayatı etkilemeyecektir. Belki geçmişe yapılan müdahale kendi zaman çizgisini yaratıp paralel bir bugün yaratır ama onu da biz farketmeyeceğiz muhtemelen.

Spekülasyonu karşıt forma taşır ve geleceğe gidip dönmekten bahsedersek de durum değişmeyecektir. Yani gelecekten bugünkünden daha ileri teknoloji eseri cihazlar getirip teknolojik sıçramamızı katlayabiliriz ve bu bugünkü yaşam koşullarımızı değiştirebilir ya da geçmişe filolar gönderip oradan tonlarca gıda getirip Afrika’da açlığı sona erdirebiliriz ama (geçmiştekiler açlıktan ölse bile) bunlar sadece bizim bugün yaşadığımız zamanı ve koşulları etkileyen eylemler olur.

Engels’in dediği gibi, “geçmişte her ne ve nasıl yaşandıysa, başka türlü yaşanamadığı için öyle yaşanmıştır.” Yani bir kaderimiz yok, biz ne yaşıyorsak o.

Bu arada film oyunculuk ve dönem kurgusuyla oldukça başarılı.

Yönetmen Bridget Carpenter

Oyuncular: James Franco, Sarah Gadon, Cherry Jones

Yapımcı ve senarist:  Bridget Carpenter , Stephen King